Türkiye’nin yakın siyasi tarihinde halkçı yerel yönetim anlayışı ile öne çıkan figürlerden biri olan Fikir Sönmez, Ordu’nun Fatsa ilçesinde 1979 yılında bağımsız belediye başkanı seçildi. Namı değer Terzi Fikri olarak bilinen Sönmez, halkçın ve katılımcı anlayışıyla tanınıyor. Devrimci Yol’un desteklediği sönmez Fatsa’yı halk komiteleri aracılığıyla yöneterek doğrudan demokrasi uygulamalarını hayata geçirdi. Kısa sürede dikkatleri üzerine çeken Sönmez, 12 Eylül darbesiyle hedef haline geldi. Son dönemler de gündemde yerini alan Sönmez merak konusu oldu. Terzi Fikri Sönmez kimdir? Ne zaman öldü? Terzi Fikri Sönmez’in olayı ne gibi sorular merak konusu oldu.
TERZİ FİKRİ SÖNMEZ KİMDİR?
Ordu’nun Fatsa ilçesi Kabakdağı köyü 1938 yılında dünyaya geldi. Sönmez Gürcü kökenli olup Golomanidze ailesine mensuptu. Terzi lakabını ise ilk okuldan sonra ailesinin ihtiyaçlarını karşılamak için bir terzinin yanında çalışmasıyla aldı.
60'lı yılların ortalarında Tip’e üye olarak burada aktif bir siyasete adım attı. Dev-Genç saflarında 6. Filo'ya karşı düzenlenen gösterilere katılmış ardından Mahir Çayın görüşlerini benimseyerek THKP-C saflarında yerini aldı. 1971-1972 yıllarında Mahir Çayan ile diğer arkadaşlarının Maltepe Askeri Cezaevi'nden firar etmesiyle Karadeniz Bölgesi’nde eylemlerine devam etti. Arkadaşlarına yardım etmesi nedeniyle THKP-C davasında yargılanıp 2 yıl kadar tutuklu kaldı. 1974 yılında genel afla tahliye oldu.
1978 yılından sonra sol gruplar Fatsa’da etkinliklerini artırırdı. 1979 yılında CHP’li Fatsa Belediye Başkanı Nazmiye Komitoğlu'nun vefatından sonra ara seçimde Sönmez, bağımsız belediye başkan adayı olup 14 Ekim 1979'da seçimi kazandı.z
BAĞIMSIZ ADAY OLARKA KAZANDI
Seçimi kazanan Terzi Fikri Sönmez, Fatsa’yı 11 bölgeye ayırarak halk komiteleriyle yönetmeye başladı. Sönmez demokratik katılımcı yönetim anlayışıyla dikkatleri üzerine çekti. Terzi Fikri Sönmez yönetiminde komiteler belediye faaliyetlerinin yanı sıra kadına yönelik şiddet, kumar sorunları ve içki gibi konular faaliyet yürütüldü. Sorunların giderilmesi için yapılan çalışmalar devam ederken “Çamura son” kampanyası dikkat çekti. Kampanyanın ardından Fatsa Halk Şenliği yapıldı. Bu çalışmalarla birlikte Sönmez, sosyalist solun sembolü haline dönüşken dönemin sağcı basın organları, politikacılar, emniyet ve polis ekiplerin tarafından ağır eleştirilerin hedefi haline geldi.
NOKTA OPERASYONU
Fatsa’nın seçilmiş bağımsız Belediye Başkanı Fikri Sönmez, 16 Haziran Sıkıyönetim Koordinasyon Toplantısı sırsında dönemin Emniyet Genel Müdürü Turan Güneş, yaptığı konuşmayla iyice eleştirilerin hedefi oldu. Emniyet Genel Müdürü Turan Güneş, yaptığı konuşmada illegal örgütlenmenin varlığı ve etkin olduğu intibaı alındığını ifade etmişti
Dikkatleri üzerine her geçen gün daha da çeken Fatsa Belediye Başkanı Terzi Fikri Sönmez, dönemin Başbakan Süleyman Demirel tarafından "Çorum'u bırakın Fatsa'ya bakın" demesiyle hedef oldu. Operasyon öncesinde CHP, MSP, AP ilçe başkanlarının ortak basın açıklaması yaparak "Fatsa'da operasyon yapılacak bir şey yok. Huzur içindeyiz," sözleri ne yazık ki yeteri olmadı. Dönemin siyasi krizinden nasibini alan Terzi Fikri Sönmez’e operasyon yapıldı.
Hedef gösterilen Fikri Sönmez, 8 Temmuz 1980 günü Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, kuvvet komutanları ve Jandarma Genel Komutanı, Çorum ve Fatsa'da olanlar ile ilgili Karadeniz’e teftişe çıktı. Yaşanan siyasi gerilimden sonra 11 Temmuz 1980'de sabaha karşı 04.15'te ilçeye "Nokta Operasyonu" diye lanse edilen askeri operasyon yapıldı. Operasyonu 12 Eylül darbesinin lideri Kenan Evren üstlendi. 11 Temmuz’da tutuklanan Sönemez, devletin anayasal düzenini değiştirmeye yönelik suçtan dolayı Türk Ceza Kanunu'nun 146. maddesi gereğince ağır hapis cezasına çarptırıldı.
TERZİ FİKRİ SÖNMEZ NE ZAMAN ÖLDÜ
'Terzi Fikri' lakabıyla bilinen Fatsa Belediye Başkanı Fikri Sönmez, 4 Mayıs 1985 günü Amasya hapishanesinde, 47 yaşındayken geçirdiği kalp krizi nedeniyle kalp krizi geçirerek yaşamına veda etti.
Demokratik katılımcı anlayışıyla Terzi Fikri Sönmez'in çalışmaları, sosyalist yerel yönetim deneyimi olarak görüldü ve yerli ve yabancı birçok araştırmaya da konu olamaya devam ediyor. Ölümünün üzerinde 40 yıl geçmesine rağmen Terzi Fikri sık sık gündeme gelmeye devam ediyor.
