Geride bıraktığımız 2024/25 eğitim ve öğretim yılında okul masrafları rekor seviyelere ulaşmıştı. Veliler artan masraflar nedeniyle ekonomik zorluklarla karşı karşıya kaldı. Laik ve bilimsel eğitimden uzaklaşan eğitim sisteminde kriz derinleşirken geride bıraktığımız dönemde devlet okulları kayıt parası adı altında ücret talep edilmesi, kırtasiyelik ürünlerde fahiş zamların yapılması, okul kıyafetleri ve servislerine yapılan zamlar ilk yarı yılda gündemde yerini almıştı. Ancak 2’nci yarı yılın başlamasıyla fahiş fiyatlar ve zamlar gündemde yerini aldı. Eğitim Sen 2024/25 eğitim ve öğretim yarı yılı raporunda, temel kırtasiye malzemeleri, çanta ve diğer gereksinimler hesaba katıldığında toplam maliyet 3 3 bin TL ila 5 bin TL arasında gerçekleşti. Ortaokul ve lise öğrencileri için bu maliyet 6 bin TL’yi geçerken teknolojiye yönelik ihtiyaçlar (tablet, hesap makinası vb) eklendiğinde rakam 10 bin TL’yi aşıyor. Eğitim masraflarında artış her yıl artarken düşük gelirli ailelerin çocuklarının eğitime erişim imkanlarını tehdit etmeye devam ediyor.
OECD ORTALAMALARININ ALTINDA
Türkiye'de ilköğretimden yükseköğretime kadar öğrenci başına yapılan ortalama yıllık harcama 5 bin 425 ABD doları iken, OECD ortalaması 14 bin 209 ABD dolar. Ayrıca, Türkiye'de Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 4,2’si eğitim kurumlarına harcanırken, OECD ortalamasında bu oran yüzde 5 olarak belirlendi. Verilere göre, Türkiye’de eğitim harcamaların ayrılan pay OECD ortalamalarının altında olduğunu gösteriyor.
EĞİTİMDE FAHİŞ ZAMLAR
Söz konusu raporda eğitimde ticarileşme sonucunda okul masrafları artırırken, 2024/’25 eğitim-öğretim yılının ilk yarısında öğrenciler ve veliler, artan okul ve kırtasiye masraflarıyla karşı karşıya kaldığı belirlendi. 2024/25 eğitim ve öğretim değerlendirme raporunda şu ifadelere yer verildi:
“Son yıllarda yaşanan ekonomik zorluklar, yüksek enflasyon ve derinleşen ekonomik kriz, eğitim giderlerini de ciddi anlamda katlamıştır. Yüksek kayıt ücretleri ve zorunlu bağış uygulaması, kırtasiye ürünlerinin fiyatlarında yaşanan artışlar, okul kıyafetleri, servis ücretleri vb. gibi temel okul ihtiyaçlarına gelen fahiş zamlar, öğrenci ailelerin bütçelerinde büyük gedikler açmaya başlamıştır. Bu durum, özellikle dar ve orta gelirli ailelerin eğitim masraflarını karşılamalarını zorlaştırmakta.”
EĞİTİMDE TİCARET YAYGINLAŞTI
Veliler, okul masraflarını karşılamak için temel kırtasiye malzemelerinden okul kıyafetlerine, spor ayakkabısından beslenme masraflarına kadar geniş bir yelpazede harcama yaparken söz konusu raporda, 2024-2025 eğitim-öğretim yılının ilk yarısında devlet okullarında bağış adı altında velilerden kayıt parası talep edilmesi gibi uygulamalar yaygınlaştığı görüldüğü ifade edildi.
Bunun yanı sıra eğitim masrafları, geçen yılın aynı dönemine göre önemli ölçüde arttığı belirtildi. Öte yandan raporda, “Okul kantinlerindeki fiyatlarda yaşanan artışlar, eğitim materyallerinin ticarileştirilmesi ve okul gezilerinin yüksek ücretlerle gerçekleştirilmesi, veliler üzerinde ekonomik baskı oluşturmuştur. 2024/’25 eğitim öğretim yılının ilk yarısında bir okul çantasını doldurmanın toplam maliyeti, öğrencinin sınıf seviyesine ve ihtiyaçlarına bağlı olarak değişmekte” ifadelerine yer verildi.
