Antalya, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir şehir olarak biliniyor. Antik kentlerde yer alan hamamların yapısı merak konusu olmuş Türklerin bölgeye gelmesiyle birlikte Roma hamamları zaman içerisinde Türk hamamına dönüşmüştür. İşte Türk ve Roma hamamlarının özellikleri…
TÜRK HAMAMI
Türk hamamı özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde gelişmiş ve geleneksel bir yıkanma kültürü olarak günümüze kadar varlığını korumuştur. Temel yapı olarak üç bölümden oluşan hamamda soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümleri peş peşedir. Göbek taşı adı verilen sıcak mermer yapı hamamın tam merkezinde bulunuyor ve burada terleme sağlanıyor. Buhar ve sıcak suyun birleşimiyle derinlemesine temizlik yapılırken, keselenme ve masaj gibi özellikler hamam kültürünün önemli parçalarından biri olarak ön plana çıkıyor. Türk hamamları genellikle kubbeli ve geniş bir yapıya sahiptir, böylece içeride sıcak havanın dolaşımı sağlanır.
Türk hamamı, sadece bir yıkanma yeri değil, aynı zamanda sosyal bir ortamı olarak da kullanılıyor. Özellikle Osmanlı döneminde kadınlar ve erkekler için ayrı günlerde veya bölümlerde hizmet veren hamamlar, insanların sosyalleştiği, düğün ve sünnet gibi özel günlerin kutlandığı mekânlar olarak günümüzde de kullanılıyor. Ayrıca günümüzde de geleneksel Türk hamamları, hem yerel halk hem de turistler için kültürel ve rahatlatıcı bir deneyim sunuyor.
ROMA HAMAMI
Roma hamamları, Antik Roma'da büyük bir öneme sahip olup, toplumun her kesimine açık sosyal ve sağlık merkezleri olarak kullanılmıştır. Roma’da hamamlar genellikle frigidarium (soğuk oda), tepidarium (ılık oda) ve caldarium (sıcak oda) olmak üzere üç ana bölümden oluşuyordu. Yerden ısıtma sistemi (hypocaust) sayesinde, taban altındaki sıcak hava dolaşımıyla hamamların ısıtılması sağlanırdı. Romalılar hamamları sadece yıkanmak için değil o dönemde aynı zamanda egzersiz yapmak, ticari ve politik görüşmeler yapmak için de kullanırlardı.
Roma hamamları, mimari açıdan büyük ve gösterişli yapılar olup, süslemeli mozaikler, mermer sütunlar ve geniş yüzme havuzlarıyla dikkat çekerdi. Hamamlar, sadece bireysel temizlik için değil, aynı zamanda Roma toplumunun sosyalleşme ve eğlence merkeziydi. Türk hamamlarından farklı olarak Roma hamamlarında karma kullanım yaygındı ve özellikle imparatorluk döneminde halka açık büyük hamam karmaşık yapılardı ve sosyal yaşamın tam ortasında bulunuyordu.
BENZERLİKLER VE FARKLILIKLAR
Her iki hamam türü de temizlik, sağlık ve sosyalleşme amacıyla kullanılmıştır. Türk hamamı ve Roma hamamı, sıcaklık derecelerine göre farklı odalara sahip olmaları bakımından benzerdir. Bunun yanı sıra her ikisi de toplumun farklı kesimlerine hitap eden mekanlar olmuş ve uzun yıllar boyunca kültürel bir gelenek olarak devam etmiştir.
Benzerlikler olduğu kadar farklılıklarda bulunuyordu. Temel farklardan biri ısıtma sistemleridir; Roma hamamları yerden ısıtma sistemi kullanırken, Türk hamamlarında sıcak su ve buhar daha yaygındır. Türk hamamları genellikle daha sade ve fonksiyonel bir mimariye sahipken, Roma hamamları büyük yüzme havuzları, süslemeler öne çıkıyordu. Sosyalleşme açısından da Türk hamamları daha geleneksel ve dini etkiler taşırken, Roma hamamları daha dinsellikten uzak ve halka açık bir yapıya sahipti.
