Bugün Antalya olarak bildiğimiz bu güzel şehir, Bizans döneminde Doğu Roma İmparatorluğu’nun güneydeki en önemli kalelerinden biriydi.

Attaleia adıyla bilinen kent, Roma’nın ardından Bizans’ın da gözbebeği olmaya devam etti. Güçlü surları, limanı ve dini yapılarıyla hem askeri hem dini anlamda büyük bir rol oynadı.

Arap Akınlarının Gölgesinde Bir Liman

7. yüzyıldan itibaren başlayan Arap deniz seferleri Antalya’yı defalarca hedef aldı. Kimi zaman kuşatıldı, kimi zaman geçici olarak ele geçirildi. Bu saldırılar kentin surlarının yeniden elden geçirilmesine, hatta yer yer kalınlaştırılmasına neden oldu. Bugün Kaleiçi olarak bildiğimiz bölge, o dönemde şehrin çekirdeğini oluşturuyor ve surlarla çevrelenmiş durumda.

Metropolitlik Merkezi

Antalya, Bizans döneminde bir metropolitlik merkezine dönüşmüştü. Yani sadece yerel bir piskopos değil, çevredeki başka kiliselerin de bağlı olduğu bir üst dini makam burada bulunuyordu. Bu durum, şehrin dini hayatını oldukça canlı tutmuş; çok sayıda kilise, manastır ve dini yapı bu dönemde inşa edilmiştir. Bugün kalıntıları hâlâ görülebilen bu yapılar, Antalya'nın geçmişine sessizce tanıklık eder.

Ticaret, Zanaat ve Günlük Yaşam

Sadece askeri ve dini bir merkez değil, aynı zamanda önemli bir ticaret durağıydı Antalya. Zeytinyağı, şarap, seramik gibi mallar buradan hem kara hem deniz yoluyla taşınırdı. Kentteki lonca yapısı ve küçük zanaat atölyeleri Bizans döneminin canlı şehir hayatının göstergesi sayılabilir.

Zayıflayan İmparatorluk ve Yeni Bir Dönemin Başlangıcı

Zamanla Bizans İmparatorluğu Anadolu’da güç kaybetmeye başlayınca, Antalya da bu zayıflıktan nasibini aldı. Korumasız kalan şehir 1207 yılında Selçuklu Sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in ordularınca fethedildi. Böylece Attaleia defteri kapandı, Antalya sayfası açıldı.

Dipnot / Yerel Kaynakça:

- Antalya Müzesi Arkeoloji Bölümü notları
- Prof. Dr. Havva İşkan Işık – Akdeniz Üniversitesi, Arkeoloji
- Kent belleğinde yaşayan anlatılar, Kaleiçi rehber anlatımları
- “Antalya’nın Tarihi” – Antalya Büyükşehir Belediyesi Yayınları
- Tarihi Antalya Haritaları Arşivi – Akdeniz Üniversitesi Kütüphanesi