Antalya’nın tarihi sokaklarında yürürken, bir an durup başınızı kaldırdığınızda tarihin size fısıldadığını duyar mısınız?
Bir Roma İmparatoru'nun şehri şereflendirdiği, taşların dile geldiği o zamanlardan bugüne, Attaleia'nın hikâyesi hâlâ yaşayan bir masal gibi.
İşte biz, o masalın içinde yaşıyoruz.
M.Ö. 133 yılında, Bergama Kralı III. Attalos’un vasiyetiyle Attaleia Roma İmparatorluğu’na katıldı.
Bu yeni düzen, şehrin hayatında büyük bir dönüm noktası oldu.
Ticaret canlandı, limanlar büyüdü, meydanlar dolup taştı.
Ama Roma'nın gerçek gücü sadece taş duvarlarda değildi.
Roma, Attaleia'ya adalet, hukuk ve düzen getirdi.
Şehir, Roma kanunlarına göre yönetildi; her vatandaşın hakkı, mülkiyeti ve yaşamı korunmaya alındı.
Biliyor muydunuz?
Roma İmparatorluğu'nda, Attaleia gibi şehirler 'Civitas Libera' yani yarı bağımsız şehirler olarak, yerel meclisleriyle kendi iç işlerini Roma hukuku çerçevesinde yönetirdi.
Roma hukuk sistemi, sadece büyük şehirlerde değil, Akdeniz'in kıyısındaki bu güzel kentte de hayatın temelini oluşturdu.
Adalet sarayları, forumlar ve yönetim merkezleri, şehrin sosyal dokusunu oluşturdu.
Böylece Attaleia sadece bir liman değil, aynı zamanda bir hukuk ve adalet kenti haline geldi.
Özellikle İmparator Hadrianus’un 130 yılında şehri ziyaret etmesiyle, Antalya tarihinde yeni bir sayfa açıldı.
Onun anısına yapılan Hadrian Kapısı, bugün bile o görkemli günlerin hatırasını taşır.
Kapının kemerlerinde saklı süslemelere dokunduğunuzda, belki de o günlerde şehri yöneten konsüllerin adımlarını hissedebilirsiniz.
Tarih Penceresi
Aspendos Tiyatrosu, Roma mühendislik sanatının ve kent kültürünün Akdeniz kıyısındaki en iyi örneklerinden biridir. 15 bin kişilik kapasitesiyle hâlâ ayakta ve etkinliklere ev sahipliği yapıyor.
Roma döneminde Attaleia’da hayat doluydu.
Agora’da tüccarlar pazarlık yaparken, tiyatrolarda halk oyunlar izlerdi.
Hamamlar, sadece temizlik değil, sosyal buluşma noktasıydı.
Şehirdeki her köşe, Roma düzeninin disiplinini ve refahını yansıtıyordu.
Bugün Antalya’nın taş sokaklarında yürürken, her köşe başında o zamanların izleriyle karşılaşmak mümkün.
Hadrian Kapısı'nın gölgesinde dinlenirken, Roma’nın zamana meydan okuyan yönetim anlayışının hâlâ sokaklara sinmiş olduğunu hissedersiniz.
“Bir şehir, taşlarla değil; adaletle ve düzenle kurulur.”
Antalya’nın Roma dönemi, yalnızca geçmişin bir hatırası değil; adaletle yönetilen bir toplumun, nasıl yüzlerce yıl ayakta kalabileceğinin canlı kanıtıdır.
Kaynakça:
Akurgal, Ekrem. Anadolu Uygarlıkları, TÜBİTAK Yayınları.
TDV İslam Ansiklopedisi, 'Antalya' ve 'Hadrian Kapısı' maddeleri.
Antalya Müzesi Resmi Yayınları.
Wikipedia, History of Antalya ve Hadrian's Gate maddeleri.
